ضرورت تکمیل زنجیره دانشگاه و صنعت توسط رئیس جمهور آینده | توجه ویژه به نظام ملی نوآوری

مدیرعامل کارخانه نوآوری آمپر بر ضرورت ساماندهی نظام ملی نوآوری وتکمیل زنجیره دانشگاه و صنعت از سوی رئیس جمهور آینده تاکید کرد و گفت: هرچند سال ۱۴۰۱ قانون تولید دانش‌بنیان توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و کشور شرکت‌های دانش بنیان بسیار خوبی دارد، اما هنوز ارتباط منطقی میان دانشگاه و صنعت وشرکت‌های بزرگ تولیدی شکل نگرفته و زنجیرهآموزش، پژوهش و صنعت در ایران دچار چالش و ناقص است.

پرویز کرمی، مدیرعامل کارخانه نوآوری آمپر فعال در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری همیار دانش بنیان گفت: پایه اقتدار هر کشوری در گروی اقتدار حوزه‌های دفاعی، نظامی و علم و فناوری است. خوشبختانه پایه اقتدار ایران نیز بر مبنای این دو حوزه مستحکم است. اگر ما اکنون حرفی برای گفتن در دنیای پر تلاطم امروز داریم به دلیل اقتدار دفاعی و نظامی و نیز اقتدار علمی و فناورانه‌مان است. اقتداری که می‌توانیم در دفاع از آرمان‌های جمهوری اسلامی ایران به آن اتکا کنیم.

وی افزود: در زمان جنگ تحمیلی، نداشته و نیازهایمان را بررسی کردیم، سپس با گذشت زمان و تلاش و مجاهدت نخبگان ودانشمندان کشور توانستیم به توانمندی و اقتدار کنونی کشور در حوزه علم وفناوری دست پیدا کنیم به طوری که اکنون در این حوزه برای صادرات و انتقال فناوری‌هایمان حرفی برای گفتن در جهان داریم.

وی اظهار کرد: برای اینکه هر کشوری  پایدار بماند و بتواند نیازمندی‌های خودش را در صورت لزوم برطرف کند باید از اقتدار علمی و فناوری برخوردار باشد.در مرحله بعدی سرمایه‌های اجتماعی کشور‌ها هستند که در دوام ان کشور‌ها اهمیت دارند. اگر رئیس جمهور آینده قصد دارد در این حوزه‌ها حرفی برای گفتن داشته باشد باید ضمن داشتن برنامه، آسیب‌ها و چالش‌های این حوزه را بشناسد؛ همچنین او باید تیم علمی و فناوری قوی داشته باشد تا این تیم بتواند ضمن ارتقای این موضوع‌ها، توانمندی‌های فعلی، آسیب‌ها و چالش‌های این حوزه‌ها را شناسایی و رفع کنند.

وی بیان کرد: اکنون قوانین بسیار خوب و نیرو‌های انسانی توانمند و شایسته در حوزه علم و فناوری داریم؛ در  حوزه نیروی انسانی ما تقریبا زبانزد عام و خاص هستیم به طوری که چهارمین کشور تولید کننده مهندس محسوب می‌شویم. همچنین جزو کشور‌های خوب آموزش دهنده پزشک در دنیا هستیم. در حوزه نیروی انسانی و در اکثر حوزه‌های مختلف علم و فناوری نیز جزو ده کشور برتر جهان به حساب می‌آییم.

وی خاطرنشان کرد: اکنون در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، هوا و فضا، بایو تکنولوژی، نانو تکنولوژی تولید تجهیزات آزمایشگاهی و دارویی، نفت، پتروشیمی و دیگر حوزه‌های علم و فناوری کشور بین رتبه‌های زیر ۱۰ قرار داریم. به عنوان مثال در حوزه نانو، رتبه چهارم و در حوزه بایو رتبه هفتم دنیا را کسب کرده‌ایم. در حوزه هوا و فضا نیز جزو ۹ کشور برتر دنیا از نظر باشگاه فضایی هستیم که دارنده سامانه‌های پرتاب ماهواره، تجهیزات زمینی، تجهیزات هماهنگ کننده و استفاده کننده در فضا محسوب می‌شویم. این دستاوردها، داشته‌ها و توانمندی‌های ایران در حوزه علم و فناوری محسوب می‌شود.

ارتباط منطقی میان دانشگاه و صنعت وجود ندارد

کرمی گفت: هرچند اخیرا در سال ۱۴۰۱ قانون بسیار خوبی به نام جهش تولید دانش‌بنیان توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شده است و شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار خوبی نیز در کشور به فعالیت می‌پردازند، اما هنوز با یک سری چالش‌ها و موانع مواجه هستیم. به عنوان مثال باوجود اینکه مقام معظم رهبری بار‌ها تاکید کرده‌اند که باید ارتباط منطقی میان دانشگاه و صنعت و شرکت‌های بزرگ تولیدی شکل بگیرد، اما متاسفانه هنوز زنجیره آموزش، پژوهش و ارتباط با صنعت در کشور تکمیل نشده ودچار نقصان است. رئیس جمهور آینده باید این مهم را در دستور کار خود قرار دهد.

مدیرعامل کارخانه نوآوری آمپر افزود: اکنون سیاست‌های کلی علم و فناوری کشورمان مشخص است. در تمامی بند‌ها آن اعمال سیاست‌های لازم ذکر شده است تا مشکلات این حوزه‌ها برطرف شود. به عنوان مثال سیاستی مبتنی بر تنظیم رابطه متقابل میان تحصیل و اشتغال ضروری وجود دارد، اما متاسفانه هنوز دانشگاه‌های ما در برخی از رشته‌ها دانشجو می‌پذیرند که بازار کاری برای آنها وجود ندارد. این مسئله امروزه باعث مهاجرت اجباری فارغ التحصیلان کشور شده است.

همچنین جامعه در برخی از رشته‌ها نیازمند افراد متخصص و متبحر است که ما به ازای آن را در نظام اموزشی نداریم بنابراین رئیس جمهور آینده باید ایجاد رابطه منقطی میان تحصیل و اشتغال ضروری افراد و استفاده از ظرفیت‌های علمی و تحصیلی کشور را در دستور کار خود قرار دهد.

این کارافرین اظهارکرد: پل ارتباطی بخش دانشگاه و صنعت که در بند ۸۰ سیاست‌های کلی آمده هنوز در مرحله پژوهش است؛ پژوهشی باید در کشور انجام شود که صاحب و سفارش دهنده داشته باشد. این فرایند هنوز در کشور ما شکل نگرفته است. در حال حاضر فقط مقاله محوری و نوشتن مقاله ISI به منظور ارتقای شغلی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها در کشور مد نظر است. در صورتی که اکنون در دانشگاه‌های مطرح دنیا، بخش عمده‌ای از مقالات بالافاصله تبدیل به پتنت می‌شوند، زیرا سفارش دهنده‌ای از سوی صنعت یا بخش خدمات و اقتصادی برای این مقالات وجود دارد. متاسفانه اکنون کشور با چنین چالشی مواجه است و رئیس جمهوری بعدی باید به این بحث تمرکز ویژه‌ای داشته باشد.

نقصان زنجیره تولید ایده‌ها و ورودی‌های اکوسیستم علم و فناوری باید رفع شود

وی بیان کرد: همچنین در بند ۴ سیاست‌های کلی علم و فناوری بر تقویت فرهنگ کسب و کار دانش‌بنیان‌ها تاکید شده است. هرچند این بند نیز مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار دارد، اما هنوز نتوانسته‌ایم این زنجیره را تکمیل کنیم. اکنون یک نقصانی در زنجیره تولید ایده‌ها و ورودی‌های اکوسیستم‌های علم و فناوری به وجود آمده است. این نقصان باعث شده زایشگری این زنجیره دچار خلل و چالش شود. رئیس جمهور بعدی و تیم همراه او باید برای رفع این چالش و ارتقای حوزه دانش و فناوری تدابیری بیندیشند. آنها برای ارتقای این حوزه باید زنجیره را به طور کامل مشاهده کنند.

کرمی یادآورشد: بحث مقلد بودن نیز از دیگر بحث‌هایی است که مورد تاکید رهبری قرار دارد. هرچند ما می‌توانیم در علم و فناوری از سایر کشور‌ها تقلید کنیم  و لازم نیست حتما از ابتدا چرخ را بسازیم، اما مقلد ماندن و مقلد بودن دائمی ایراد دارد. اکنون در زمینه انتقال دانش و فناوری از طریق سایر کشور‌ها باید ایران با برقراری ارتباطات لازم در حوزه دیپلماسی، این نیازمندی‎ها را مشاهده ورفع کند. دانشمندان دانشگاهیان و دانشجویان باید با مرز‌های نو در دانش مرتبط باشند، سپس بتوانند آن دانش را به کشور منتقل و ارتقا دهند. تحقق این مهم میسر نمی‌شود مگر اینکه سیاست‌های اقتصادی، ارتباطی، دیپلماسی و وارداتی این موضوع را به صورت یک زنجیره مشاهده کنیم.

به گفته وی، هیچ وارداتی نباید در کشور صورت بگیرد مگر اینکه منجر به انتقال تکنولوژی شود. در غیر این صورت ایران تبدیل به کشوری مونتاژ کار می‌شود و باید این مسیر را تا انتها ادامه دهد از اینرو موضوع جذب فناوری و تعامل موثر و سازنده با کشور‌ها نیز باید در دستور کار دیپلماسی فناوری کشور قرار بگیرد. ایران برای داشتن نشاط علمی باید با دنیا ارتباط ویژ‌های علمی داشته باشد. به تعبیر رهبری، مقلد بودن صرفا بد نیست، اما مقلد ماندن بد است.

ساماندهی نظام ملی نوآوری باید مورد توجه قرار بگیرد

مدیرعامل کارخانه نوآوری آمپر گفت: هر فناوری عمری دارد؛ بلافاصله عمر فناوری‌ها باتوجه به سرعت بلوغ فناوری‌ها به انتها می‌رسد، اما نوآوری هیچ عمری ندارد. ودیعه الهی است که در نهاد هر انسانی قرار دارد. خوشبختانه ایران انسان‌های خلاق، مبتکر و دارای ایده و دانش زیادی دارد.  هنوز نسل جوان کشورزایشگر نوآوری‌های بسیار هستند. برای اینکه این نوآوری‌ها در یک زنجیره منطقی برای رفع نیاز‌های کشور تبدیل به فناوری شوند و علم نافع به وجودی آید، باید ساماندهی نظام ملی نوآوری_ که مورد تاکید سیاست کلی اقتصاد مقاومتی است_ نیز در دستور کار رئیس جمهور آینده قرار بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: همچنین باید بحث قانون جهش تولید دانش‌بنیان به صورت جدی مورد تاکید رئیس جمهور و تیم همراهش قرار بگیرد تا شاهد ارتقای جایگاه شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور باشیم. هرچند تحریم‌ها ظالمانه و بد است، اما وجود شرکت‌های دانش‌بنیان باعث شده تا ما کمتر  اثر سوء تحریم‌ها را حس کنیم، زیرا آنها طی این سال‌ها با ارائه دستاوردهایشان به میدان آمده‌اند و نیاز‌ها و مایحتاج ضروری کشور را تامین کرده‌اند.

وی افزود: توسعه صنایع باید مبتنی بر علم و فناوری و با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان باشد. تقویت زیست بوم فناوری و نوآوری و ایجاد دانشگاه‌های نسل چهارم نیز باید با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان محقق شود.

وی در پایان بیان کرد: رئیس جمهور آینده باید از وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درخواست کند که دانشگاه‌ها نباید متکی به بودجه‌های کشور باشند. دانشگاه‌ها باید به سمت تولید علمی که منجر به پتنت می‌شود، سوق پیدا کنند؛ پتنتی که نیاز‌های جامعه را رفع کند و از این طریق آورده‌های علمی و اقتصادی برای دانشگاه‌ها به همراه داشته باشد. تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری و نظام تامین مالی نیز باید زنجیره‌ای باشد که به تقویت مهارت‌های حرفه‌ای دانش‌بنیان‌ها و  پیشبردن موضوع علم و فناوری در جامعه منجر شود.